Μερικές το προτιμούμε εθνοφοβικό

Η εποχή αυτή τρέχει. Τα είπαμε και στην εισαγωγή του τελευταίου μας τεύχους: η φρίκη γίνεται συνήθειο και η ξεφτίλα σημαία. Μαζικά πεσίματα από μπάτσους σε ρομά σε όλη την πελοπόννησο, τα στρατόπεδα κράτησης μεταναστών γεμίζουν και λειτουργούν μια χαρά (ήδη τρεις νεκρούς έχουν καταγράψει εκεί μέσα τα μέινστριμ μίντια) και ξανά πεσίματα από μπάτσους σε τρανς άτομα στην σαλονίκη. Κι εντωμεταξύ, αναζητείται τροφός για τους κάμποσους, 2.000 υπολογίζονταν, που πηγαίνανε και τρώγανε από τα συσσίτια των νεοναζί. Οι έλληνες ψηφοφόροι παρακολουθούν τα αποτελέσματα της πολιτικής που μόλις ζήτησαν – ‘αντιμετώπιση της ανομίας’ τη λένε. Μια εποχή που ζητάει αντίπαλο. Μια εποχή που, επιπλέον, γυρεύει να κλείσει στόματα και να λιγοστέψει τις κινήσεις των όσων λίγων πάνε ενάντια της. Σ’ αυτή την εποχή, ίσως λόγω της ταχύτητας των εξελίξεων, τα βιώνουμε όλα αυτά σαν καθημερινά χαστούκια, χαστούκια βέβαια που σε αυτούς που πέφτουν, τους αλλάζουν τις ζωές μια για πάντα. Δεν είναι μόνο ο ανώνυμος νεκρός μετανάστης στο Α.Τ. Γρεβενών, ο νεκρός Αφγανός πρόσφυγας Μοχαμάντ Χασάν από το κέντρο κράτησης Κορίνθου αλλά και ένα ευρύ δίχτυ ασφάλειας που γυρεύει να πέσει πάνω στα κεφάλια χιλιάδων άλλων, με ονόματα που θα μαθευτούν αφού πέσουν μόνοι.

Η ρουτινιάρικη αποδοχή των καθημερινών αυτών χαστουκιών έχει εδώ και καιρό αποδειχτεί πως δεν είναι σύντομος εφιάλτης από τον οποίο κάποτε θα ξυπνήσουμε καταιδρωμένοι μα ξαλαφρωμένοι πως το κακό όνειρο τελείωσε. Η ρουτινιάρικη αποδοχή έχει συνέπειες, παρενέργειες μόνιμες, σταθερές αλλοιώσεις, οριστικές βλάβες διανοητικές και άλλες. Είναι επόμενο να χαλάνε οι κεραίες μας, να μην προσέχουμε την ταχύτητα των μεταλλάξεων. Λες και το γεγονός πως μπήκε ένας βουλευτής στην ελληνική βουλή που τραγουδάει «Άουσβιτς, Άουσβιτς πόσο σε αγαπάω!», θα περάσει σαν πολιτισμικό ατύχημα. Λες και οι συλλήψεις πέντε-έξι νεοναζί δεν θα ενσωματωθούν προς όφελος του ελληνικού εθνο-ρατσιστικού καθεστώτος στην πυκνότητα της εποχής αυτής.

Ενάμιση χρόνο πριν, η είσοδος των νεοναζί βοθρολυμμάτων στην ελληνική βουλή και η μαζική απέχθεια των ελλήνων για τους ‘ξένους’ θα οδηγούσε αργά ή γρήγορα στην διαπίστωση, από πλευράς των επαναστατών που θέλουν μάζες να τους ακολουθούν, πως ούτε ‘οξείς και ακραίοι πρέπει να ‘μαστε στα εθνικά ζητήματα’ ούτε ‘γενικά κι αόριστα υπέρ των μεταναστών, γιατί ως γνωστόν οι μετανάστες δεν είναι άγιοι’, ατάκες που ακούγονταν σε συζητήσεις του α/α χώρου. Αυτή, τότε, ήταν απλά μια εξέλιξη που θα μπορούσε να ενταχθεί στο γενικότερο πλαίσιο σύγκλισης δεξιού κι αριστερού λόγου ή και μια απλή συμπτωματική αντίδραση του λεγόμενου ριζοσπαστικού χώρου στο τέλος της μεταπολίτευσης και την αλλαγή πλέυσης του ελληνικού κράτους. Ερμηνείες, μπορεί να πει κανείς. Ή διαστρεβλώσεις, να τις ονομάσει κάποιος άλλος. Αν δεν είχαν όλα αυτά αποτυπώματα στην καθημερινότητα μας, στα στέκια και τις καταλήψεις, τα κομματικά γραφεία και τους δρόμους. Επίσης, αν δεν είχαν όλα αυτά, τα αποτυπώματα τους στη γλώσσα. Το κείμενο αυτό κεντράρει, με αφορμή τα εθνικορατσιστικά λεκτικά δάνεια δεξιάς κι αριστεράς εκατέρωθεν στην συγκρότηση πανεθνικών μετώπων (στο ρόλο του Άλλου ως συνήθως οι μετανάστες που είχαν την ατυχία να περάσουν ή να μείνουν σ’ αυτή τη χώρα). Εθνοφοβία, εθνομηδενισμός, μεταναστολαγνεία: τα διαβάσαμε σε φασιστικά κείμενα εδώ κι εκεί, τα βλέπουμε πρόσφατα και σε αριστερά/αναρχικά. Παράδοξο; Όχι αν ως κομμάτι του ελληνικού βούρκου θεωρεί κανείς και την αριστερά του. Τα λεκτικά δάνεια, η ζύμωση της γλώσσας των μεν και των δε δεν αποτελούν λεκτικές παραδρομές ούτε και φιλολογική κουβέντα. Λαμβάνουν χώρα την εποχή που η ζωή των μεταναστών γίνεται όλο και περισσότερο υποτιμημένη είτε μέσω ρατσιστικών δολοφονιών και στρατοπέδων κράτησης είτε εν μέσω της γενικότερης διαβίωσης τους μέσα στην ελληνική πραγματικότητα. Ο ενιαίος εθνικός λόγος – όλοι μονιασμένοι οι έλληνες – που ζητάνε όλοι, από τον σαμαρά μέχρι τους γονείς των εκτελεσθέντων χρυσαυγιτών και από τον καζάκη του επαμ μέχρι τον τσίπρα, είναι από πολλές πλευρές ήδη τετελεσμένο γεγονός. Ακόμη και στις ‘χειρότερες’ οικογένειες.

Ανατομία ενός ‘χώρου’ (η εθνοφοβία)

Η ιστορία μας ξεκινάει λίγο μετά το 2008 όταν οι περιθωριακοί αυτόνομοι νεοναζί του μαύρου κρίνου, οι καραμπελικοί εθνο-αριστεροί και οι συν αυτώ μέσα στο γενικότερο πρότζεκτ τους να ανοιχτούν προς την αριστερά και την αναρχία και βλέποντας θεωρητικά ότι έχουν πατήματα για να κάνουν τέτοια ανοίγματα, πρόσφεραν ένα χάρτη πλοήγησης και ένα σχήμα κατανόησης της δικής τους θέσης μέσα στο νέο πολιτικό σκηνικό που θα ‘θελαν να επιπλεύσουν. Παράλληλα, πρόσφεραν έναν χάρτη ανατομίας του αναρχικού χώρου. Υπήρχε ένα βασικό πράγμα που τους ενδιέφερε στην αναρχία κυρίως και δευτερευόντως στην αριστερά, για να ξεκινήσουν αυτή την … διαδικτυακή εκστρατεία: το ίδιο ηλικιακό τάργκετ γκρουπ νεολαίων στους οποίους απευθύνεται ή προσεγγίζει ο ‘χώρος’. Η ανατομία του ‘χώρου’ που προσέφεραν ήταν απλή, κατανοητή και όχι καινούργια: την ειχε διατυπώσει και ο μπαμπάς τους Κ. Πλεύρης πριν λίγα χρόνια απο του τηλεοπτικού του άμβωνος. Από τη μια μεριά, είναι οι καλοί αναρχικοί, οι ιδεολόγοι, τα δυναμικά παιδιά, από την άλλη είναι οι πράκτορες, όσοι ελέγχουν τον χώρο από σιωνιστικά, ανθελληνικά κέντρα εξουσίας κτλ. ‘Εμείς τους πρώτους χρειαζόμαστε για να αποκτήσουμε επιτέλους μια αξιοπρεπή και δυναμική νεολαία κι αυτοί με τη σειρά τους μας χρειάζονται γιατί ιδεολογικά έχουν χάσει τον δρόμο τους…’, αυτό ήταν πάνω-κάτω το διάγγελμα Πλεύρη. Ο Μαύρος Κρίνος κι άλλοι τυχάρπαστοι νεοναζί και εθνο-αριστεροί τύπου Άρδην, κάποια χρόνια αργότερα ξαναπαρουσίασαν την ίδια ανατομία: από τη μια μεριά οι καλοί ιδεολόγοι αναρχικοί, από την άλλη οι ανθέλληνες πράκτορες των αντιφά.

Παρουσιάζοντας αυτή την ανατομία, είχαν ήδη βρει τα θετικά και τα αρνητικά των μεν και των δε. Δεν θα θέλαμε να ευλογήσουμε τα γέννια μας αλλά αναγκαστικά, όταν οι φασίστες επιλέγουν το ένα κομμάτι του ‘χώρου’ για να απευθυνθούν, έχουν σίγουρα αποκλείσει το άλλο οριστικά και δια παντός. Ο πόλος του οποίου η διαφώτιση αποκλείστηκε από τους φασίστες και τους φίλους τους είναι ο λεγόμενος πόλος ‘αντιφά’: δηλαδή ο πόλος ο οποίος έχει αφήσει σημάδια γραφής (δηλαδή λόγου, οργάνωσης, συνέπειας και πράξης) πως είναι 100% αντεθνικός και πως δεν είναι μετακινήσιμος σε φασιστικά μαντριά (π.χ. ούτε στους ‘αγανακτισμένους’ κατεβαίνει, ούτε στις διαμαρτυρίες για τις φωτιές του 2007, ούτε γενικά σε καμία μάζωξη μικροαστο-ελληνοφασιστών, όπου θα επέτρεπε την μία στο εκατομμύριο ειρηνική συμπτωματική συνύπαρξη μεταξύ ‘απογόνων του μεγα-αλέξανδρου’ και αυτών που τον έχουν χεσμένο το μεγαλέκο).

Η ανατομία που πρόσφεραν για τον ‘χώρο’ οι αύτονομοι νεοναζί και οι αριστεροπατριώτες έμενε μέχρι πρότινος αναξιοποίητη, έχουμε την τύχη να ζούμε όμως για να δούμε μια μετατόπιση και σε αυτό το πεδίο, ένα μπόλιασμα, μια ζύμωση, έναν σπινθήρα επικοινωνίας σε μια εποχή κρίσης που όλοι οι έλληνες πρέπει να είναι ενωμένοι και καμιά ιδέα δεν πρέπει να πηγαίνει στα σκουπίδια, αν είναι βέβαια αρκετά ‘καλή’. Τέτοιου είδους υβριδισμούς είχαμε την ευκαιρία να δούμε και στο παρελθόν. Από τα αριστερά προς τα δεξιά: Ο Γιώργος Καραμπελιάς πρώην «φέρελπις διανοούμενος των Εξαρχείων»  ανακαλύπτει τους… Κύπριους ως καταπιεσμένη μειονότητα και  συνεπώς την Τουρκία ως ιμπεριαλιστική απειλή. Ρίχνει στα 90ς το (μετέπειτα hit) σύνθημα «Τούρκος καλός μόνος νεκρός» με μοντέλο το αντικρατικό αντίστοιχο των 80ς «Καλός μπάτσος είναι ο νεκρός μπάτσος». Η μετέπειτα πορεία του ως πολιτικού αναλυτή και μπακάλη της Θεμιστοκλέους είναι γνωστή.

Από τα δεξιά στα αριστερά: Ο Μαύρος Κρίνος a.k.a. Αύτονομοι Εθνικιστές, μια διάσπαση της Χ.Α., προωθούν την αντιγραφή του αναρχικού lifestyle (μαύρα ρούχα,μπάχαλα σε μεγάλες πορείες τύπου 5 Μάη ή 12 φλεβάρη) αλλά και την ιδιοποίηση της κλασσικής anti-imp ορολογίας και θέσεων. Μερικά σημεία άξια προσοχής είναι η οικειοποίηση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ως του αυθεντικού πατριωτικού αντάρτικου σε αντιδιαστολή με την κομμουνιστοφαγία της Χ.Α. αλλά και η συνέντευξη με τον υποψήφιο  του ΣΥΡΙΖΑ Ιφικράτη Αμυρά.

Στο πλαίσιο του λόγου τους έκανε την εμφάνιση της η λέξη ‘εθνοφοβία’. Η εθνοφοβία, σαν λέξη, είναι αρθρωμένη με το λουκ αριστερού λεξιλογίου. Είναι –φοβία, καταρχήν, σαν την ομοφοβία και την ξενοφοβία, δηλώνει τον φόβο/μίσος κάποιων προς το έθνος και το έθνος με τη σειρά του καταλαμβάνει τη θέση της μειονότητας, του βαλλόμενου, του θύματος – ήδη μια αντίφαση εγγενής στον ίδιο τον όρο μιας και για χάρη των εθνών όπως όλοι/ες γνωρίζουμε, και δη του ελληνικού, ουκ ολίγα χέρια βάφτηκαν με αίμα, με αίμα βέβαια μειονοτικών, αλλόθρησκων, «αποκλινόντων» σεξουαλικά και ούτω καθεξής. Η λογική του να παρουσιαστεί το έθνος σαν θύμα, οι εθνικές κατασκευές σαν αλλόκοτες φιγούρες που προκαλούν παράλογα το μίσος κάποιας πλειοψηφίας είναι, λοιπόν, ακριβώς η λογική που θέλει να λέει «πως γίναμε ξένοι στην ίδια μας τη χώρα», η ρητορική του νεο-ρατσισμού που επιτάσσει την παρουσίαση των εθνών ως δικαιωματικά υπαρχόντων πολιτισμών που αρχικά τίθενται ισάξια δίπλα σε όλες τις άλλες κουλτούρες και, πριν προλάβεις να το συνειδητοποιήσεις, έχουν σφίξει τη θηλιά γύρω από τις «κατώτερες κουλτούρες». Η εθνοφοβία είναι μια συνεπής λέξη με βάση το λεξιλόγιο της νέας δεξιάς του ’80, των νεο-ρατσιστικών θεωριών του Αλέν ντε Μπενουά και του εγχώριου Δικτύου 21. Απ’ την άλλη, βέβαια, η εθνοφοβία είναι μια πολύ πρόσφατη ελληνική κατασκευή και αναγκαστικά δεν θα μπορούσε να έχει ακόμα την διάδοση που θα ‘θελαν οι εμπνευστές της. Αυτό το μεγάλο κενό, δηλαδή του ιστορικού βάθους και της διάδοσης καλύπτει μια άλλη λέξη.

Antifa Cosmopolitan! (ο εθνομηδενισμός)

Για να ‘μαστε δίκαιοι απέναντι στο κόμμα-πατέρα όλης της ελληνικής αριστεράς, πρέπει να αναγνωρίσουμε πως για να υπάρξει σύγκλιση δεξιών και αριστερών έπρεπε να πατήσει πάνω στην κληρονομιά και τον λόγο αυτού του κόμματος που περιφέρει το μετεμφυλιακό του πτώμα εδώ και δεκαετίες, του ΚΚΕ. Το ΚΚΕ τουλάχιστον 15 χρόνια πριν την ιστοριογραφικώς διαπιστωμένη έναρξη του εμφυλίου πολέμου είχε αναδείξει το υποκείμενο ‘λαός’ σε βασικό του πολιτικό εργαλείο σκέψης και δράσης. Οι λέξεις ‘έθνος’ και ‘πατρίδα’ ενσωματώθηκαν και απογειώθηκαν όμως ακόμη περισσότερο μετά την εμφυλιακή του ήττα. Μην μπορώντας το κόμμα να σταθεί στο νέο μεταπολεμικό και μετεμφυλιακό φασιστικό σκηνικό της ελλάδας, παράτησε τελείως και τα κομουνιστικά οράματα και ασχολήθηκε με την ευρέως εθνική του αποκατάσταση διά της ηγεμόνευσης της αυτο-αφήγησης του ως φορέα της ‘εθνικής αντίστασης’ κατά των ναζί. Η αριστερά οικειοποιήθηκε και χειρίστηκε την εθνική γλώσσα τόσο άρτια μάλιστα που ανταμείφθηκε μετά την Χούντα με μια μόνιμη θέση κοντά ή μέσα στους μηχανισμούς εξουσίας. Όσοι παρέμειναν αθεράπευτα ρομαντικοί, με οράματα που δεν περιλαμβάνονταν ή δεν μπορούσαν να χωρέσουν σε εθνικές φαντασιώσεις, ήταν άτομα απορριπτέα που είτε δεν μπορούσαν να κατανοήσουν τη νέα γραμμή είτε ήταν απλώς προδότες. Ο επαναστατικός διεθνισμός που κάποτε στήριζε το κόμμα, στα πρώτα του βήματα, μέσα από την πολιτική Μπεναρόγια έπρεπε τώρα να καταδικαστεί ως ‘σιωνιστικές βλέψεις’ και ‘αστικός κοσμοπολιτισμός’. Δεν άλλαξαν και πολλά από τότε σε επίπεδο γραμμής: και στα της μετανάστευσης της δεκαετίας του ’90 και στα λεγόμενα εθνικά ζητήματα, με τον εχθρό-Τουρκία, το ΚΚΕ απλώς θα άνοιγε τα όρια του τι είναι ‘πατριωτικό’ και συνεπώς θα μοίραζε και παντού στους αντιπάλους του την κατηγορία του ‘αστικού κοσμοπολιτισμου’. Είτε θα ‘ναι κανείς κοσμοπολίτης είτε κομουνιστής πατριώτης: αυτή ήταν και παραμένει η ανατομία του αριστερού χώρου για το ΚΚΕ. Και οι εξορίες και οι εκτοπισμοί βάφτηκαν με νοσταλγία ελληνική, οι δολοφονίες και βιασμοί θεωρήθηκε ότι διαπράχθηκαν κατά ελλήνων πατριωτών/-ισσών, ενώ κι ο στιγματισμός κι ο βούρδουλας αργότερα αφέθηκαν στη λήθη για χάρη μιας δυναμικής ενσωμάτωσης στην ελληνική ιδεολογία που δεν χωρούσε πια ‘αδερφικά’ μίση στο μετεμφυλιακό τοπίο.

Δεν είναι μια γενεαλογία άσχετη με την δικιά μας, σε ένα βαθμό. Και δεν θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι το πως είναι η αριστερά σήμερα είναι άσχετο και τελείως ασύνδετο με το πως ήταν 60-70 χρόνια πριν, το πως διαχειρίστηκε την εμφυλιακή της ήττα δηλαδή και το πως μίλησε για την ελλαδα, για την πατρίδα κτλ. Είμαστε καταδικασμένοι να γυρίζουμε στο ΚΚΕ σε ένα βαθμό, δίχως να υποτιμούμε τα επινοήματα της σημερινής αριστερής βλακείας. Πολλά όμως κι απ’ τα σημερινά έχουν τη δική τους ζόρικη γενεαλογία, που λίγο αν ψάξει κανείς/καμιά, θα δει και πάλι τη δουλειά του κόμματος 60-70 χρόνια πριν.

To «κόμμα», λοιπόν, διατείνεται στο επίσημο πρόγραμμα του πως σαν κομμουνιστικό κόμμα: «Αντιπάλεψε τις αντιδραστικές θεωρίες, όπως της «ψωροκώσταινας», της «κατωτερότητας της γυναίκας», τις ρατσιστικές θεωρίες, τον εθνικισμό – κοσμοπολιτισμό του κεφαλαίου, το σκοταδισμό και τη μισαλλοδοξία.»[1] Έτσι, ανάμεσα στην πατριαρχία και τον ρατσισμό ήδη το «κόμμα» εντάσσει και τον «κοσμοπολιτισμό του κεφαλαίου», που τον αντιλαμβάνεται σαν αντίπαλο του ελληνικού εθνικισμού. Ο κοσμπολιτισμός για το ΚΚΕ είναι αυτός ο άλλος εθνικισμός που εκπορεύεται από διεθνή κέντρα εξουσίας εναντίον της ελλάδας, σα να λέμε … ο ‘ανθελληνισμός’. Αυτή είναι μια πάγια θέση του κόμματος που επαναλαμβάνεται πάνω σε κάθε σχετικό ζήτημα. Π.χ. για το περιβόητο «αντι-ρατσιστικό νομοσχέδιο», το πολιτικό γραφείο της κεντρικής επιτροπής του κκε έγραψε και πάλι πως το νομοσχέδιο αυτό φανερώνει το αδιέξοδο μεταξύ ντόπιου εθνικισμού και του διεθνούς (εθνικιστικού) κοσμοπολιτισμού.[2]

Επιπλέον, αν κρίνουμε και από την σύμπλευση με τους φασίστες του ΛΑΟΣ και της χ.α. κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης για το βιβλίο της έκτης δημοτικού, όπου το κόμμα έκρινε πως το εν λόγω βιβλίο «είναι πιο αντιδραστικό από τα προηγούμενα του είδους του, καθώς επιχειρεί να εμπεδώσει στη συνείδηση παιδιών – και μέσα από το χώρο του σχολείου – την ιμπεριαλιστική άποψη της «αναθεώρησης της Ιστορίας»[3],καταλαβαίνουμε ότι το κόμμα αγχώνεται περισσότερο για το ποιος θα ηγεμονεύσει σε ‘μαθήματα εθνικοφροσύνης’ και φιλοπατρίας παρά για κάτι άλλο. Σύμφωνα με την κριτική στο βιβλίο τη έκτης, ο Ριζοσπάστης γράφει πως εσκεμμένα το βιβλίο αποσιωπά το ρόλο του «ξένου παράγοντα» στα γεγονότα του εμφυλίου γιατί, ως γνωστόν, ο κοσμοπολιτισμός, δηλαδή ο εθνικισμός του κεφαλαίου, θέλει να φορτώσει τις ευθύνες αποκλειστικά στους έλληνες ενώ … η σωστή γραμμή είναι ότι δεν γίνεται να «‘εξαφανιστεί’ ο αντιλαϊκός ρόλος του ξένου παράγοντα και η σύμπραξή του με τον εγχώριο αστικό.»

Σε άλλο, δε, απόσπασμα άρθρου της ΚΟΜΕΠ, από το 2000, λέγεται ότι οι σοβινιστικοί εθνικισμοί και ο κοσμοπολιτισμός είναι το ίδιο πράγμα: «Το πρώτο βήμα του ρατσισμού και του φασισμού … είναι ακριβώς το να ορίσουμε κάποιον σαν «άλλο», σαν «ξένο», σαν«διαφορετικό» (τη στιγμή που όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι, κατά την «ανθρώπινη ουσία τους», αυτό παρακάμπτει η λογική της ετερογένειας). Αυτό είναι το σημείο στο οποίο συναντώνται ο «ελευθερόφρων», «πλουραλιστικός» και δήθεν προοδευτικός αστικός κοσμοπολιτισμός με την άλλη όψη του, δηλαδή τον παραδοσιακό εθνικισμό-σωβινισμό».[4] Με λίγα λόγια, σύμφωνα με το ΚΚΕ και την ταξική του ανάγνωση, το γεγονός ότι ένας αντισημίτης, π.χ., στοχεύει έναν εβραίο και τον διακρίνει ως ‘διαφορετικό’ προς εξόντωση, ισούται με το να μιλάει κανείς για την υπεράσπιση των εβραίων από τον αντισημιτισμό γιατί κι αυτός ο δεύτερος διακρίνει τον εβραίο ως … άνθρωπο.

Με αυτά τα φοβερά θεωρητικά κατασκευάσματα – ότι δεν δικαιούται δηλαδή να προτάξει κανείς την μερική ταυτότητα του ούτε αμυντικά ούτε και περήφανα, εφόσον διώκεται βάσει αυτής – ξεδιπλώνεται η ανάλυση περί «κοσμοπολιτισμού» και δικαιολογείται γιατί του κοτσάρουν το επίθετο «εθνικιστικός» από μπροστά. Ο κοσμοπολιτισμός, σύμφωνα με την μεγάλη σοβιετική εγκυκλοπαίδεια του 1979, δεν είναι παρά ένα αντιδραστικό μπουρζουάδικο ιδεολόγημα, απολογητικό του έθνους και αντίπαλο του προλεταριακού διεθνισμού. Στη φιλολογία των κομμουνιστικών κομμάτων γενικά, ο αστικός κοσμοπολιτισμός χαρακτηρίζεται, ακόμη, ως ένας «πνευματικός δοσιλογισμός» και μια «αποκήρυξη των εθνικών παραδόσεων, τιμής και περηφάνιας». «Δεν μπορεί», έλεγε ο Ζντάνοφ, «να είναι διεθνιστής αυτός που δεν αγαπά και δεν σέβεται τον λαό του».

Φυσικά, δεν θα μπορούσε να λείπει μια αντισημιτική άκρη σ’ αυτή τη σύλληψη, όπως και σχεδόν σε κάθε ευρωπαϊκή πατριωτική σύλληψη. Κατά την αντισημιτική εκστρατεία (1948-1953) του Στάλιν στη Ρωσία ο «κοσμοπολιτισμός» αυτός έλαβε τον χαρακτηρισμό του «’δίχως ρίζες’ κοσμοπολιτισμού» και στόχευσε βέβαια στους εβραίους της χώρας ως αυτούς τους πολίτες της χώρας που τους έλλειπε ο πατριωτισμός. Ο Γκομούλκα,γενικός γραμματέας του ΚΚ Πολωνίας, κάποια χρόνια αργότερα θα κατηγορούσε τα εβραϊκά μέλη του πολωνικού ΚΚ για έλλειψη πατριωτισμού, αντικαθιστώντας όμως την έννοια του κοσμοπολιτισμού με αυτή του «εθνικού μηδενισμού», έννοια που μετέφρασε ως «εθνομηδενισμό» και χρησιμοποίησε κατά κόρον ο Γιώργος Καραμπελιάς.
Να σταματήσουμε την ιστορική αναδρομή για να κάνουμε δυο-τρεις παρατηρήσεις.

Η πρώτη παρατήρηση, η πιο γενική και πολιτικο-ιστορική, έχει να κάνει με τον «εγκληματικό» χαρακτήρα αυτού του συλλογισμού. Τόσο η λογική της προόδου όσο κι αυτή της αγάπης για την λεγόμενη πατρίδα, αυτό που οι υπόλοιποι ονομάζουν πατριωτισμό, είναι κομμάτια μιας αντιπαράθεσης που εκκινεί τον 19ο αιώνα αλλά οφείλει, αν θέλει να φτάσει μέχρι τις μέρες μας, να αντιπαρατεθεί με την ιστορική πραγματικότητα των όσων μεσολάβησαν και, για εμάς πιο συγκεκριμένα, να αντιπαρατεθεί με την ιστορική πραγματικότητα Άουσβιτς. Αν αυτές οι απόψεις επιζούν και ενισχύονται, μετά το Άουσβιτς, μετά την εξόντωση των 6 εκατομμυρίων Εβραίων, αλλά και των Ρομά και όλων των υπολοίπων θυμάτων του ναζισμού, αυτό μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα: είτε ότι αυτές οι απόψεις είναι τελείως άσχετες με το Ολοκαύτωμα, δεν επηρέασαν την εξόντωση και δεν επηρεάζονται απ’ αυτήν, οπότε μπορούν να συνεχίσουν κάποιοι να τις υποστηρίζουν δίχως απολύτως κανένα πρόβλημα, γιατί ακριβώς το Ολοκαύτωμα ήταν, είναι και θα είναι συμβατό με την ύπαρξη τους, είτε, παρόλο που οι συζητήσεις αυτές, περί αγάπης της πατρίδας, άρα και αποκλεισμού κάποιων απ’ αυτή την κοινότητα, και περί προόδου του πολιτισμού, άρα και ενσωμάτωσης σε αυτήν τερατωδών εγκλημάτων (με παράπλευρες απώλειες;), έχουν άμεση σχέση με το Ολοκαύτωμα αλλά δεν υπάρχει βούληση από τα υποκείμενα να τεθούν στην άκρη για διάφορους λόγους, μεταξύ των οποίων – λέμε εμείς – ίσως ο σημαντικότερος μάλιστα είναι ότι μπορούν να ανεχτούν ή και να απολαύσουν ένα δεύτερο Ολοκαύτωμα. Η παραπάνω διάκριση είναι μια διάκριση συνειδητότητας, ωστόσο η κατάληξη και των δυο ιστορικών, βουλητικών διαδρομών της μας είναι όχι απλώς αδιάφορη αλλά και εχθρική. Διότι δεν είμαστε διατεθειμένοι/ες ούτε να πορευόμαστε με πολιτικές αντιλήψεις και τις συνεπαγόμενες εξ αυτών πρακτικές που είναι συμβατές με την εξόντωση, δηλαδή μπορούν να συνεχίσουν να υπάρχουν ανεξαρτήτως θυμάτων, ή βέβαια ακόμα χειρότερα με πολιτικές αντιλήψεις και πρακτικές που θεωρούν την εξόντωση ως ένα κάπου, κάπως, κάποτε ιστορικό ατύχημα. Κατά την αντίληψη μας και με δεδομένο πως η ανθρώπινη ιστορία αποτελεί μια ιστορία εγκλημάτων εις βάρος ‘Άλλων’, η πρόοδος του ανθρώπινου πολιτισμού κορυφώνεται στο Άουσβιτς, αυτό που ονομάστηκε δε ευφημιστικά ‘αγάπη για την πατρίδα’ δεν είναι παρά ένα μικρό συστατικό του μείγματος του μίσους για αυτούς τους κατά τόπους ‘Άλλους’. Έτσι, οι αριστερές συζητήσεις όλου του φάσματος (από τους οπαδούς του Λένιν μέχρι αυτούς του Μπακούνιν) που τολμούν να συζητάνε τις απόψεις των αυθεντιών τους περί πατρίδας και τις λοιπές ρατσιστικές κοινοτοπίες στις οποίες έφτανε ο καθένας απ’ αυτούς τον 19ο αιώνα, δεν είναι άμοιρες ευθυνών όταν επαναλαμβάνονται μετά το Άουσβιτς. Ο βασικός διαχωρισμός των κοινωνιών και της ιστορίας που μας επιτάσσει η δική μας αντίληψη για την τομή Άουσβιτς, μας αποκαλύπτει όλους αυτούς που σπεκουλάρουν με ‘προόδους’ και ‘πατριωτισμό’, αφού έγινε γνωστό το Ολοκαύτωμα, ως οργανικά γρανάζια θεμελίωσης μιας μελλοντικής εξόντωσης. Όταν, δηλαδή, ακούμε τις αριστερές εξηγήσεις περί επανόδου του φασισμού να σχετίζονται με το ότι η αριστερά δήθεν εγκατέλειψε τον ‘υγιή πατριωτισμό’, απλά καταλαβαίνουμε ότι κάποιοι θέλουν το μερτικό τους σε σχέση με το στήσιμο κάποιων μελλοντικών γκιλοτίνων.

Η δεύτερη παρατήρηση, η οποία φτάνει σε παρόμοιο συμπέρασμα αν δούμε τη λογική της ακολουθία, έχει να κάνει με τον ελληνικό χαρακτήρα αυτής της σκέψης. Ο εθνομηδενισμός, σαν γνήσια εθνικιστική έννοια, πάει πακέτο με άλλα εθνικά άγχη που εμφανίστηκαν σ’ αυτή τη χώρα και φιγουράρει αγκάζε μ’ αυτά. Εθνομηδενισμός πάει να πει να μην σε νοιάζει αν ήταν ελληνικό το σπερματοζωάριο και το ωάριο που φέραν στον κόσμο τον Περικλή, εθνομηδενισμός πάει να πει ότι δεν δίνεις δεκάρα για την ελληνική υπογεννητικότητα και σίγουρα εθνομηδενισμός πάει να πει ότι γράφεις στα παλαιότερα των υποδημάτων σου το τι εθνικότητας είν’ αυτός που κατουράει έξω από την πόρτα του σπιτιού σου για να πεις αν έχει ή δεν έχει η γειτονιά σου «πρόβλημα». Ο εθνομηδενισμός με σταθερή προσήλωση κοιτά να υπονομεύει τους ιστορικούς στυλοβάτες του έθνους (την γενοκτονία της Τριπολιτσάς την λέει «γενοκτονία» και όχι … άλωση, τον Κολοκοτρώνη «χασάπη» και τον Κοσμά τον Αιτωλό «αντισημιτικό κάθαρμα»). Ο εθνομηδενισμός με περίσσια αδιαφορία χλευάζει τα «θετικά» της πατρίδας (το φιλότιμο του λαού της, τα γούστα του για τις μιλιταριστικές παρελάσεις και την αντρίλα του).

Είναι προφανές ότι οι άνθρωποι που γράφουν και ενεργούν, όπως λένε, ενάντια στο κακό του αστικού κοσμοπολιτισμού / εθνομηδενισμού είναι άνθρωποι με πατριωτικές ανησυχίες και κρατικές βλέψεις. Το να διερωτηθεί κανείς τι σχέση έχουν όλα αυτά με αντιφασισμό ή … κάποια νεφελώδη επανάσταση είναι εύλογο, αυτό όμως στου οποίου τη συνείδηση πρέπει εξίσου γρήγορα κανείς να φτάσει είναι ότι κάθε έθνος, κάθε πατριωτική (φαντασιακή) κοινότητα, έχει και τους αποκλεισμούς της. Γι’ αυτό και κάνουμε όλη αυτή την φασαρία. Τα εθνορατσιστικά λεκτικά δάνεια διεξιάς κι αριστεράς εκατέρωθεν είναι απλά το σύμπτωμα της διαδικασίας του κυνηγιού των ξένων. Αδιάφορο μας είναι φυσικά αν δεξιοί κι αριστεροί συνομιλούν για το καλό του έθνους τους και του λαού τους. Το πρόβλημα μας είναι ότι τα συμπεράσματα αυτών των συνομιλιών έχουν και θύματα.

Συνομιλίες με θύματα

Οι συνομιλίες χ.α. και αριστερών διανοουμένων, τύπου Φωτόπουλου και Δελαστίκ, με αφορμή τις συλλήψεις των πρώτων μπορεί να εξέπληξαν πολλούς ή και να δημιούργησαν μια σιχαμάρα για τους δεύτερους αλλά δεν ήταν η πρώτη φορά που αναπτύχθηκαν. Τον Ιούνιο του 2013 είχε προηγηθεί μια συνομιλία ανάμεσα σε μια αριστερή ένοπλη ομάδα και την χ.α. Διαβάζαμε τότε στην προκήρυξη ανάληψης ευθύνης για την επίθεση στα γραφεία της Ν.Δ. τον Φεβρουάριο του 2013[5], τις παραινέσεις της αριστερής ομάδας προς την αριστερά και αναρχία να αφήσει τις ‘ανθρωπιστικές προσεγγίσεις του μεταναστευτικού ζητήματος’, προσεγγίσεις οι οποίες εξάλλου απάδουν ‘των αρχών του προλεταριακού διεθνισμού’ και αντ’ αυτού να επιδείξουν μια «αυθεντικά ταξική πατριωτική στόχευση εναντίον των ιμπεριαλιστικών επιβουλών της εθνικής ανεξαρτησίας της χώρας». Υπεύθυνες τόσο για αυτό τον ‘ανθρωπισμό’ όσο και για την παραπάνω δήθεν αντι-πατριωτική απόκλιση της αριστεράς και της αναρχίας θεωρούταν η «διαβρωτική επίδραση των ιδεών του αστικού κοσμοπολιτισμού και των πάσης φύσεως εθνομηδενιστικών ρευμάτων». Έτσι, ο ανθρωπισμός ψέγεται ως απολίτικος (και ίσως πρακτόρικος;), ο προλεταριακός διεθνισμός πάει πακέτο με ταξικό πατριωτισμό και φυσικά το θύμα των ιμπεριαλιστών είναι η … ελλάδα γενικά, γι αυτό και μπαίνει ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας.

Η χ.α. δεν μπόρεσε να αφήσει αναξιοποίητο το κοινό έδαφος και σχολίασε την ίδια μέρα:

«Ενδιαφέρον, επίσης, έχει η προσέγγιση που κάνουν οι τρομοκράτες γύρω από το μεταναστευτικό ζήτημα, η οποία σε αντίθεση με την “αναρχική” (τύπου “αντίφα”) άποψη για τους “καλούς μετανάστες” και τους “κακούς Έλληνες ” έχει μια θέση που παραπέμπει κοντά στις αρχές του Μαρξισμού – Λενινισμού. Οι εκφράσεις περί “προλεταριακού διεθνισμού”, “αστικού κοσμοπολιτισμού”, “πάσης φύσεως εθνομηδενιστικών ρευμάτων”, “ταξικής πατριωτικής στόχευσης” θυμίζουν, σε πολλά, τις διακηρύξεις της τρομοκρατικής οργάνωσης 17Ν. […]».[6]

Έτσι βλέπουμε κι απ’ την χ.α. να επιβεβαιώνεται η εν λόγω ανατομία του χώρου, εκφράζοντας την αποδοκιμασία τους για τις αναρχικές (τύπου αντίφα) απόψεις, ενώ οι υπόλοιπες μη-τύπου αντίφα οργανώσεις φαίνονται καταρχήν συνεννοήσιμες ακόμη και για τους νεοναζί.

Εθνική Γλωσσοπλαστική (η μεταναστολαγνεία)

Θα αναγνώρισαν οι έμπειρες και οι έμπειροι των αναγνωστών πως υπήρξε αν μη τι άλλο, όχι μόνο στην περίπτωση των χ.α. και των παραπάνω ένοπλων αριστερών αλλά και σε άλλες περιπτώσεις μια κοινή γλώσσα συνεννόησης, έστω κι αν τα ιδεολογικά οπλοστάσια του καθενός έρχονται από άλλους τελείως … πλανήτες.

Δεν είμαστε σίγουροι αν αυτά τα λεκτικά δάνεια και η γλωσσική βάση συνεννόησης προκύπτουν από ενδελεχή ανάγνωση της σοβιετικής φιλολογίας από πλευράς των χ.α. ή των γραπτών των φασιστών από πλευράς αριστεράς. Το πιο πιθανό πάντως είναι να μη συμβαίνει αυτό. Πιστεύουμε ότι «απλώς» και μόνο η συγγένεια του ελληνικώς σκεπτόμενου κόσμου, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, τους οδηγεί σε παρόμοια αν όχι ταυτόσημα συμπεράσματα.

Στις 14 Μαρτίου του 2013 η εθνικιστική εφημερίδα Ελεύθερος Κόσμος κατηγορεί την αριστερά της Θεσσαλονίκης για «μεταναστολαγνεία» επειδή ένας υποψήφιος της ζήτησε να ανοίξει μουσουλμανικό νεκροταφείο στην πόλη. Εδώ βέβαια πρόκειται περί ακροδεξιάς στενομυαλιάς γιατί οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν καν να συμβιβαστούν με την ελ.αρ. (ελληνική αριστερά) στο ότι γουστάρει μεν τους ‘ξένους’, αλλά τουλάχιστον νεκρούς.

Σε ένα άλλο κείμενο, του Ιούλη του 2013, διαβάζουμε τα εξής: «… Να οργανώσουμε καλύτερα και διαλεκτικά και πρακτικά  το ξεμασκάρεμα του «χώρου», που έχει καταντήσει πια στην πλειοψηφία του μια τρέντυ και άκαπνη μάζα απωλείας, ένα γραφικό συμπλήρωμα του κρατικά εγγυημένου θεαματικού τσίρκου, χωρίς θεωρητικές και πρακτικές στοχεύσεις στην ουσία του ταξικού πολέμου και της κοινωνικής απελευθέρωσης που εκτονώνεται ιδεολογικά, «αβρόχοις ποσί», «αγωνιζόμενο σκληρά» για το «μερικό», για  free camping, free xorto, free Εxarchia, για βασανισμένα κατοικίδια, για καταπατημένες χορτολιβαδικές εκτάσεις, για τα δικαιώματα των γκέι, τον αντισεξισμό, την άκριτη μεταναστολαγνεία και φτάνοντας στο σημείο να έχει χωνέψει αμάσητη όλη αυτή την αφηρημένη antifa λογική και κουλτούρα,  λειτουργώντας, δυστυχώς πια, σαν το μακρύ χέρι της Δημοκρατίας[7]

Η λέξη «μεταναστολαγνεία» είναι πια ένα προφανές δάνειο από τον φασιστικό χώρο. Αν θέλανε οι συντάκτες του κειμένου να πουν τι εννοούν με πιο σικ τρόπο, θα το λέγανε «ανθρωπιστικές προσεγγίσεις», όμως επέλεξαν να πιάσουν σε επίπεδο τον φασιστικό πάτο. Μεταναστολαγνεία. Δηλαδή; Δηλαδή, όπως λέει και η νεοναζί λογική, εσείς που πολεμάτε τον ρατσισμό των ελλήνων και υπερασπίζεστε τους μετανάστες, απλώς ‘γαμιέστε με τους πακιστανούς’, ‘γουστάρετε μετανάστες’, δεν είστε απλά … ξενομανείς (άλλος σικ χαρακτηρισμός θα ήταν αυτός) αλλά και ‘λάγνοι’. Κάποια σεξουαλική αμαρτία υποδηλώνεται εδώ που μάλλον δεν έχει εγκριθεί κι από το ανώτατο ηθικό συμβούλιο της επαναστατικής δεοντολογίας. Το φάντασμα της φυλετικής επιμειξίας αγχώνει, βέβαια, τους οπαδούς των καθαρών φυλών. Μα να γουστάρει κανείς – και ειδικά αν είναι άντρας – σεξουαλικά πακιστανούς, αλβανούς ή άλλους μετανάστες; Και γι’ αυτό τον λόγο μάλιστα να τους υπερασπίζεται; Ε ναι, για αυτούς που γυρεύουν καθαρές φυλετικά και μόνον σεξουαλικές σχέσεις, για να μην μολυνθούν τα πολύτιμα γονίδια μάλλον, πρόκειται για εθνική αμαρτία. Τέτοια κάνει η «αφηρημένη antifa λογική και κουλτούρα»: εθνικές αμαρτίες. Που να ‘ξεραν οι καημένοι πως η συνάντηση «ντόπιου και ξένου προλεταριάτου» που φαντασιώνονται έχει ήδη γίνει  στο Ζάππειο και το πεδίο του Άρεως εδώ και χρόνια…

Ε αν είναι όλα αυτά (που λέμε) εθνομηδενισμός, εθνοφοβία, μεταναστολαγνεία
θα βγω να το φωνάξω με μανία!

Γιατί την ‘antifa λογική και κουλτούρα’ την υπερασπιζόμαστε καθημερινά και είμαστε διατεθειμένοι να την υπερασπιζόμαστε και στο μέλλον. Είναι θέμα επιβίωσης. Γιατί η antifa λογική και κουλτούρα ασφυκτιά μέσα στο έθνος σας, προτιμά όταν βλέπει τον ‘λαό’ σας να αλλάζει πεζοδρόμιο και επιζεί εκεί που μιλιούνται πολλές γλώσσες, μένει εκεί που μένουν πολλές κουλτούρες και ανθίζει εκεί που ανθίζουν χίλιες ανομοιογένειες.

Η ‘τύπου antifa’ αναρχία, που λέτε, στέκεται δίπλα στους μετανάστες της χώρας αυτής αδιαπραγμάτευτα, δηλαδή χωρίς ανταλλάγματα με ψήφους ή καθαρές φυλετικά επαναστάσεις, χωρίς να σκέφτεται ηλιθιότητες γύρω από το αν είναι «άγιοι» οι μετανάστες ή όχι, αν είναι πρόβλημα, τι είδους πρόβλημα είναι και όλες αυτές τις δολοφονικές σπέκουλες. Γιατί οι ‘τύπου antifa’ έχουν τις δικές τους κόκκινες γραμμές απέναντι σε κάθε πατρίδα, μα πρώτα απ’ όλα απέναντι στην δικιά ‘τους’ πατρίδα.

Γιατί ο ‘τύπος antifa’ έχει πολιτικοποιηθεί άλλοτε στη σιχαμάρα των στρέιτ οικογενειακών τραπεζιών και άλλοτε στα σκηνικά καθημερινής βίας εναντίον των μεταναστών στους δρόμους των ελληνικών πόλεων.

Η ‘τύπισσα antifa’, από την άλλη, δεν βολεύτηκε μέσα στα έμφυλα πειθαρχικά μοντέλα που της πρόσφεραν και γύρεψε έναν προσανατολισμό πέραν του εθνικά καθορισμένου ρόλου της: της μητέρας και της συζύγου. Γιατί, βέβαια, ‘οι τύποι και οι τύπισσες antifa’ είναι πάνω απ’ όλα περήφανα αλλόκοτοι, λεσβίες, αντικοινωνικοί, ανθέλληνες, πούστηδες και ξένοι.

Στα έντυπα και τις δράσεις ‘τύπου antifa’ είναι ακατόρθωτο και θα το θεωρούσαμε μέγα πρόβλημα αν υπήρχε έστω και μια κοινή έννοια ή σύνθημα ή πολιτικός προσανατολισμός, μερικός ή ολικός, που να εμφανίζεται και στα έντυπα ή τις δράσεις των φασιστών. Αυτό θα πει ‘τύπος antifa’. Κι αυτή είναι άλλη μια κόκκινη γραμμή.

Δεν θα ακούσετε τον ‘τύπο antifa’ να λέει πως έχει έναν φίλο Αλβανό και πως αυτό τον καθιστά ικανό να την πει ‘στους Αλβανούς’ για αλβανικό εθνικισμό, επίσης δεν θα τον δείτε στο Σύνταγμα να διαμαρτύρεται ενάντια στην Μέρκελ ή και σε όποια κακόφημα εθνικά στέκια αγανάκτησης κάθε τόσο (Κερατέα κτλ). Την ‘τύπισσα antifa’ δεν θα την δείτε να χασκογελάει σε σχόλια που την αντικειμενοποιούν σεξουαλικά κι ούτε θα την ακούσετε να συναινεί σε δολοφονικές σκέψεις για ξένους, δημόσια διατυπωμένες – μεταξύ λευκών – στα μέσα μαζικής μεταφοράς γιατί ‘δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς’. Η ‘τύπισσα antifa’ θα φαντασιωθεί (και ίσως το κάνει κιόλας) πως φέρνει την τσάντα της στο κεφάλι του τυχαίου ρατσιστή του λεωφορείου, θα νιώσει πως είναι επίθεση εναντίον της ο δημόσια κατατεθειμένος ρατσιστικός οχετός.

Δεν είναι εύκολη η καθημερινότητα των ‘τύπων/τυπισσών antifa’, εκνευρίζονται, χαλιούνται, κλείνονται και πεισμώνουν με αυτά που άλλους, τους πλειοψηφικούς, ούτε που τους αγγίζουν. Αλλά πεισμώνουν. Αυτή είναι, άλλωστε, η ποιότητα τους, αυτός είναι ο λόγος που έφτασαν να ξεχωρίζουν στα μάτια της κοινωνίας αυτής, του κράτους και των φασιστών της (ακόμη και των αριστερών κριτικών τους). Περήφανα εθνομηδενιστές, εθνοφοβικές και μεταναστολάγνοι!

Antifa Negative, 14 – 11 – 2013


[1] Το πρόγραμμα του ΚΚΕ, http://www.kke.gr/taytothta/

[2] Ανακοίνωση του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για τις λεγόμενες «αντιρατσιστικές» προτάσεις-νόμων, http://www.kke.gr/metanastes_-_prosfyges/anakoinosh_toy_politikoy_grafeioy_ths_kentrikhs_epitrophs_toy_kke_gia_tis_legomenes_antiratsistikes_protaseis-nomon

[3] Το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού και η αντιπαράθεση εθνικισμού – κοσμοπολιτισμού, http://www1.rizospastis.gr/page.do?publDate=22/4/2007&id=8612&pageNo=16&direction=1

[4] Ταυτότητες και Εθνική Ταυτότητα: τρέχουσες πολιτικές πτυχές, ΚΟΜΕΠ, 4/2000 http://www.scribd.com/doc/118796067/%CE%9A%CE%9F%CE%9C%CE%95%CE%A0-4-2000

[5] ΑΝΑΛΗΨΗ ΕΥΘΥΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΠΛΗΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ – ΟΜΑΔΑ ΛΑΪΚΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ, 27 – 06 – 2013, https://athens.indymedia.org/local/webcast/uploads/14-1-2013.pdf

[6] ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΣ, Ιστοσελιδα χρυσης αυγης, 27 – 06 – 2013.

[7] Ανακοίνωση από το αναρχικό στέκι Ναδίρ,  https://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1483745